Bijna 16 jaar verdween de band Dead Man Ray van de radar. Alle bandleden hadden het druk met van alles, al sprong die succesvolle solocarrière van zanger Daan wel het meest in het oog. Anno 2019 zijn de heren terug. Met een nieuw album en een optreden op het Belgenfestival in Gebouw-T: Made in Belgium.
Door Willem Jongeneelen
De liefhebbers van de betere Vlaamse indierock hadden hen wel een beetje gemist. Ook zij gingen er waarschijnlijk niet vanuit dat dit destijds uit divers pluimage samengestelde Vlaamse gezelschap ooit nog samen zou komen. Rond de eeuwwisseling bracht Dead Man Ray een drietal fascinerende albums uit (Berchem uit 1998 blijft op punten winnen) al bleef het grote succes uit vanwege hun destijds blijkbaar toch net te alternatief klinkende fusie tussen indierock, pop, elektronica en artrock.
Frontman Daan Stuyven kreeg daarna een grootste, lang uitgesponnen, zeer succesvolle solocarrière dankzij het vermogen onweerstaanbare melodieën steeds anders te verpakken of te koppelen aan een klassiek, of juist hypermodern, popgeluid. Menig weekend dansen nog hele mensenmassa’s op zijn hits Housewife, Swedish Designer Drugs, Victory en Icon. De gitaristen Elko Blijweert (Kiss My Jazz, Grupo di Pawlowski etc.) en Rudy Trouvé (dEUS, Tape Cuts Tape etc.) bleven het ambacht ‘12 bands, 13 keer alleen artistiek gescoord’ hondstrouw. Trouvé is tevens een groot beeldend kunstenaar en samen met Blijweert runt hij ook al jaren het prachtige, artistiek verantwoorde platenlabel Heaven Hotel. Toetsenist Wouter van Belle (hij speelde de pianosolo in Mia van Gorki) scoorde na Dead Man Ray als producer grote commerciële successen met zijn werk voor onder meer Flip Kowlier en Racoon.
Na bijna 16 jaar is de band terug, met de oude bekende Karel de Backer (Novastar, Ertebrekers) op drums en een geluid dat weliswaar veranderd is, maar ook zo geklonken zou hebben als ze al die jaren waren blijven bestaan en tussendoor nog vijf albums hadden gemaakt. Het blijft de optelsom van sterke melodieën, dat donkerbruine zuchten van zanger Daan en die mix van anders klinkende gitaren, keys en noisy details. Gelaagd en ironisch als altijd. Met op het nieuwe album Open als opvallend detail de Franstalige spreekstem in het autobiografische lied Middle Aged Men, want die is van Plastic Bertrand. Dead Man Ray is anno 2019 nog altijd heerlijk eigenwijs.
Dat was de band in 1998, ten tijde van het album Berchem, ook al. De door Daan gegeven verklaring betreffende de titel luidde destijds als volgt: “Als Lou Reed zijn album New York mag noemen, dan wij toch zeker wel Berchem.” Berchem was toen de plaats waar Daan woonde en werkte. Op de benedenverdieping vochten computers, keyboards en een drumstel om een plaatsje rond het krukje van de eigenaar. Op de eerste verdieping was een hele woonkamerwand behangen met gitaren. De meeste afkomstig van de rommelmarkt. Voor de opnamen van de derde cd Cago (2002) verliet de band voor het eerst het eigen nest. De groep kreeg het aanbod om met producer Steve Albini te werken, en zo ruilde het vijftal Berchem drie maanden in voor Chicago.
Het gevolg was dat Dead Man Ray voor het eerst kaal, naakt en puur klonk. Zoals de live-band op het podium. Cago was het resultaat van een avontuur met vijf tegelijk spelende muzikanten in een studio met een producer die een broertje dood heeft aan computers en overdubs. Rudy: “Dat was ook de eigen keuze. De eerste twee platen vond ik heel goed. Maar ik had wel het idee dat we aan ons plafond zaten qua computers. Daan had dat gevoel overigens niet. Mij stoorde het dat computers tegenwoordig echt alles overheersend zijn. Iedereen, of je nu lo-fi bent of Top 40-muziek maakt, gebruikt ze. Het leek me een geschikt moment om naar een opnametechniek uit de jaren zeventig over te stappen. Het leek me heel praktisch om eens een plaat te maken die refereert aan wat we live doen. Als we de vorige albums live gingen spelen moesten we uit de overdubs gaan selecteren welke partij we live gingen spelen. Dat probleem was meteen ook opgelost.”
Daan: “De computer gebruikten we voor Cago enkel in de voorfase. Als hulpmiddel bij het componeren. Dat er geen computers op Cago te horen zijn had ook te maken met het feit dat we ze niet eens naar Chicago hadden meegenomen nadat Wouter in een mailtje aan Albini had gevraagd of er daar een midi in de studio aanwezig was. Abini antwoordde: I don’t know what that is, but I’m sure we don’t have it… Nou, dan weet je genoeg.”
Dat was toen, nu is de band terug na een opvallend creatieve nieuwe fase. In een relatief korte tijd had de groep rond de eeuwwisseling een aantal sterke albums en ep’s uitgebracht maar het anders klinkende Cago werd toch hun zwanenzang, zo dachten velen dus onterecht. Tot ieders verrassing is de groep weer springlevend en pakken de mannen gewoon de draad weer op waar ze die destijds hadden achtergelaten. Dead Man Ray heeft hun uitgesproken liefde voor prikkelend experiment op Over behouden en bundelt anno 2019 opnieuw hun unieke individuele talenten. Hun geluid is 16 jaar later nog uit duizenden herkenbaar, hun speelse alternatieve popsongs zijn nog altijd even sfeerrijk dankzij die onweerstaanbare gitaarpatronen, die grofkorrelige stem van Daan en diens teksten die tegenwoordig even melancholiek als absurdistisch klinken.
Made in Belgium: Dead Man Ray + Whispering Sons + La Jungle + Yuko + Matt Watts Group, zaterdag 16 november (deuren 20.00 uur/aanvang 20.30 uur) in Gebouw-T, Wilhelminaveld 96, Bergen op Zoom. Er zijn nog tickets!