30 november 2019

Tom Petty: ‘The future was wide open’

Een eerbetoon aan Tom Petty. Hier in een blog over de te jong overleden zanger, naar aanleiding van de live tribute door Dave Vermeulen (tweede in The Voice in 2015) met zijn band Voltage op zaterdag 7 december in Gebouw-T.

Door Willem Jongeneelen

De muziekwereld stopte op 2 oktober 2017 even met draaien. Stil en verbouwereerd werd het nieuws over het plotselinge overlijden van Tom Petty door bijna de hele rockwereld tot zich genomen. Hij was duidelijk nog niet klaar met zijn carrière. Het ging hem juist bijzonder goed en hij had nog volop plannen; the future was wide open. Tom Petty heeft nooit de status bereikt die Bob Dylan, Neil Young of Bruce Springsteen wel behaalden. Toch spreken juist deze artiesten, naast vele andere wereldsterren, na zijn dood vol bewondering over de capaciteiten van de slechts 66 jaar oud geworden zanger/muzikant/componist.

Tom Petty is geboren en getogen in Gainesville, Florida, een tamelijk rustige Universiteitsstad met ruim 100.000 inwoners en een behoorlijk rijke muziekgeschiedenis. Naast Petty komen daar ook Stephen Stills, Don Felder en Bernie Leadon van The Eagles, The Motels en Charles Bradley vandaan. Petty was een geweldig tekstschrijver. Hij was al jong een meester in het schrijven van liedjes waarin de woorden leken te verdwijnen om plaats te maken voor een gesprek over waarheid en vertrouwen zoals vrienden dat onderling hebben. Bovendien ging hij exact zoals in zijn echte leven ook in zijn songs altijd recht op zijn doel af en schuwde hij krachtige taal niet.

Tom Petty wordt wel eens een van de meest interessante exponenten van de Amerikaanse new wave genoemd. Onzin eigenlijk. Het was dat zijn track Anything That’s Rock ‘n’ Roll in Engeland een kleine hit werd en in dat hokje werd gestopt, want Petty had nog nooit van die muziekstijl gehoord en had nooit de intentie daartoe te behoren. De muziek op zijn meesterlijke debuut simpelweg getiteld Tom Petty & The Heartbreakers (1976) mag eerder als een mix van brave punk, melodieuze rock en folkrock uit de jaren zestig omschreven worden. De sound vertoont meer raakvlakken met de muziek van The Byrds dan met Britse acts uit de periode dat daar Elvis Costello, Nick Lowe en Joe Jackson opkwamen.

Petty staat de hele carrière weliswaar open voor vernieuwingen, andere insteken en onverwachte producers, mede dankzij de kwaliteiten van zijn uitmuntende begeleiders bleef hij toch vooral gezien worden als een geweldige schrijver/vertolker van Amerikaanse rocksongs, verwant aan die van groepen uit de zuidelijke staten van The U.S.A. en die van The Westcoast. Die muzikanten van The Heartbreakers zijn niet zomaar begeleiders, want die komen ook zonder hun voorman steeds tot bijzondere prestaties. Gitarist Mike Campbell schreef ook een groot aantal hits (zoals Boys Of Summer met en voor Don Henley van The Eagles), toetsenist Benmont Tench componeerde voor- en speelde op albums van tal van grootheden, variërend van Stevie Nicks, Alanis Morissette, Bob Dylan, Johnny Cash tot U2.

The Heartbreakers waren zo goed dat ook andere grootheden daar graag gebruik van wilden maken. Zo huurde Bob Dylan de hele band in 1986 in om samen mee op tournee te gaan. Toch bleef Tom Petty & The Heartbreakers lang het moederschip met Petty sinds het debuut uit 1976 als de absolute bandleider. Ondanks zijn grote productiviteit liet dat songschrijversvakmanschap de altijd wat frêle ogende zanger met dat sluike blonde haar en zijn karakteristieke vaalblauwe spijkerjasje eigenlijk nooit in de steek. Wel bleven pers en publiek wisselend op bepaalde stappen in zijn carrière reageren. Een van de typerende voorbeelden daarvoor heet Don’t Come Around Here No More, een licht psychedelisch klinkende track van het album Southern Accents uit 1985. Pas later hoorden veel meer fans de kwaliteiten van het samen met songschrijver/producer Dave Steward (Eurythmics) geschreven, qua sound afwijkende meesterwerkje.

Aan veel collega-muzikanten heeft het niet gelegen dat Tom Petty nooit op een even hoog voetstuk is komen te staan als bijvoorbeeld Bruce Springsteen, die zich wel eens liet ontvallen Petty als zijn broer te beschouwen. Zijn rol in ‘de superband’ The Traveling Wilburys is daarvan een prachtig voorbeeld. Die typering ‘superband’ is trouwens wel gerechtvaardigd, want buiten Petty bestaat de groep verder uit Jeff Lynne (E.L.O.), George Harrison, Bob Dylan en Roy Oribison. Petty was als (mede)componist bij de helft van de tien tracks op debuut Vol.1 (1988) betrokken, en bij acht van de elf tracks op het tweede album, opvallend genoeg getiteld Vol. 3 (1990).

Niet alles was rozengeur en maneschijn in het leven van Tom Petty. Zijn vriendschappen met grote namen als Dylan, maar ook met bands als The Eagles en Fleetwood Mac zijn mooi en warm, wie hem beter kende wist dat hij soms ook een stijfkop was op zoek naar de zin van het leven en zijn doel in de muziekwereld. Hij geloofde al nooit zo in ‘The American Dream’, maar ondanks zijn succes (zijn tweede soloalbum Wildflowers onder productionele leiding van Rick Rubin was een voltreffer) en het vele geld dat hij daarmee verdiende, raakte hij privé behoorlijk in de problemen. Hij liet in 1996 na 22 jaar zijn huwelijk met Jane Benyo (ze hadden samen twee dochters) stranden, raakte depressief en dacht een tijd steun te vinden in het gebruik van heroïne. Petty kwam er bovenop, al is hij nooit een vrolijke vent geworden die louter oog had voor de plezierige kanten van het leven. Juist die donkere kanten leverden laat in de carrière nog wel een paar heel sterke albums op.

Tom Petty Tribute – zaterdag 7 december (deuren 20.30 uur/concert 21.00 uur) met Voltage in Gebouw-T, Wilhelminaveld 96, Bergen op Zoom. Er zijn nog tickets!