Donderdag 4 november is er een nieuwe, dubbele aflevering van Any Minute Now! Maar liefst twee eigenwijze bands laten horen hoe op wave en postpunk gebaseerde muziek wel degelijk urgent én helemaal van deze tijd kan klinken. De avond wordt geopend door de Belgische formatie Roza Parks, afgesloten wordt er door het Rotterdamse kwartet Rats on Rafts.
Tekst: Willem Jongeneelen / Foto: Erik Christenhusz
Waar is de tijd dat de jonge tieners zelf de Bergse platenzaak De Waterput belden of ze daar niet een keer live in de winkel mochten spelen om op vrijdagavond hun demo te presenteren. Ruim vijftien jaar later, en met een meesterlijk vierde album op zak, is de band terug in Bergen op Zoom. Leefde John Peel nog maar, schreef ik in OOR naar aanleiding van Excerpts From Chapter 3: The Mind Runs A Net Of Rabit Paths, dat nieuwe album met die lange titel. De te vroeg overleden Britse deejay had ongetwijfeld The Rise And Fall Off The Plague, The Dissappearance of Dr. Duplicate of T.M.E. (Tokyo Music Experience), de drie meest pakkende tracks van dat album drie keer achter elkaar in zijn radioshow gedraaid. Dat album is één grote verzameling ongemeen sterke, eigenwijs schots, scheef en dwars klinkende gitaarpunkpopliedjes ontsproten aan het brein van David Fagan, inmiddels een jonge dertiger.
Rats on Rafts is al vele jaren een van de meest bijzondere indie bands van Nederland. Dat kwartet slaagt er in met nieuwe muziek de sfeer uit de tijd van de postpunk en new wave (begin jaren tachtig) op energieke wijze te laten herleven. Zanger/gitarist David Fagan (hij draagt de achternaam van zijn Ierse moeder) heeft die tijd zelf nooit meegemaakt, maar hij verklaarde in een 8 jaar geleden gedaan interview al eens wel raakvlakken tussen zijn jeugd en die van de muzikanten van toen te zien. ,,Mijn vader luisterde naar groepen als Pink Floyd, Yes en Jetthro Tull. Ik heb me daar tegen afgezet door met een plaat van The Sex Pistols thuis te komen. Dat zal in die tijd niet veel anders geweest zijn. Ik was veertien toen ik die plaat van The Sex Pistols kocht. Die was toen al 25 jaar oud, maar voor mij was die muziek nieuw.”
In 2005 richtte hij samen met drie geestverwanten Rats on Rafts op. Uit onvrede met de muziek die andere bands in die tijd lieten horen. Fagan: ,,We vonden heel weinig nieuwe muziek tof of wisten niet waar we die konden vinden. We moesten die dus zelf gaan maken. We kochten samen een gitaar om op te leren spelen, want dat konden we nog niet. We waren eerst nog erg met grunge en de uithoeken daarvan begaan. We luisterden naar Nirvana, L7, Mudhoney, Dinosaur Jr. en Sonic Youth. Je mocht op de middelbare school al blij zijn vrienden te vinden die ook van gitaarmuziek hielden. De rest hield van pop, r&b, hiphop of dance. En als iemand een T-shirt van Nirvana aanhad, dan bleek die het logo leuk te vinden en de muziek niet te kennen. Dat vond ik zo sneu.”
Het viertal voedde elkaar volgens Fagan op met het luisteren naar elpees van The Ramones, Dead Kennedys en The Clash. Na de grunge was er veel punk, in de eerste periode van de band. ,,Tot er plots een plaat van The Cure was en we in een soort Britse invasie terecht kwamen, met platen van The Sound, The Fall, The Jesus & Mary Chain, The Stone Roses. We vonden het allemaal even tof.” Toch had David Fagan er toen ook al een hekel aan als er in artikelen over de groep steeds weer de namen van The Cure en Echo & The Bunnymen voorbijkomen. Alsof ze alleen maar iets met muziek uit die tijd hebben, want dat is in zijn ogen niet zo. ,,We vinden ook nieuwe dingen goed. Vooral bands als Deerhunter, Ariel Pink’s Haunted Graffiti, Jay Reatard, Ty Segall of andere weirde bands en garagerockers.”
Techniek vinden de heren minder dan passie, gevoel en boodschap. ,,Techniek is een middel, geen doel op zich. Onze sound mag best een beetje wringen. Je krijgt juist spanning in muziek als je tegen het valse aan zit te harken. Mooi zingen, mooi spelen, dat op zich is niet genoeg. Het is vaak saai zelfs. Zet alle singer-songwriters van de hele wereld naast Daniel Johnston en ik constateer dat hij veel beter is dan al die anderen bij elkaar. Natuurlijk is het vals, rammelt het en is zijn techniek uiterst beperkt. Maar het is wel puur en eerlijk. Anderen zingen vaak dat hun leven shit is en niets voorstelt, maar stiekem hebben ze de boel prima voor elkaar. Ik geloof hen niet altijd. Daniel Johnston kan niet eens liegen.”
Excerpts From Chapter 3: The Mind Runs A Net Of Rabit Paths is voorlopig Fagens magnum opus, vol psychedelische tracks die scheuren, zweven, rammen, verbazen en ontregelen. Een verwrongen postpunk-conceptalbum over loyaliteit in bange dagen, vol stemminswisselingen en dreigend onweer, ook binnenskamers. In een door een overkill aan nieuws geplaagde tijd met steeds vreemdere leiders. Ritmische tracks als ongerepte mantra’s in verwoeste stukken wereld waar het beter luisteren naar klimaatvoorspellingen en het plaatsen van vuilnisbakken wonderen kunnen verrichten. Tracks ook waar tussen die kakafonie aan bijgeluiden, galm, oosterse patronen, digitale noise, feedback en talloze woordenstromen ook een liedje over nieuw hoopvol leven valt te ontwaren. Een boeiende, niet in een paar luisterbeurten te ontwaren conceptuele kluif, deze wereld volgens GJB Fagen. John Peel had trots geweest!
Any Minute Now! met Rats on Rafts + Roza Parks: 4 november (deuren 20.00 uur / aanvang 20.30 uur) in Gebouw-T. Er zijn nog tickets!