Grote naam uit Vlaanderen deze maand op Any Minute Now!: Dez Mona. In België is de band van zanger Gregory Frateur, in Nederland is de muziek van deze uitzonderlijke zanger voor velen nog een goed bewaard geheim. In Gebouw-T stelt hij zijn zevende studioalbum Book Of Many voor.
Door Willem Jongeneelen
Alle recensies over dat nieuwe album zijn laaiend enthousiast. Volgens het bij het album verspreide persbericht Book of Many (Caroline Records Benelux) wordt gekenmerkt door weidse ballades, bezwerende trips en verstilde vertellingen. Daar is geen letter van gelogen. Opgenomen in de Franse Ardèche tussen het gezang van de krekels, ontspringt Book of Many als een rivier die uit haar oevers treedt, beddingen verlegt, in stroomversnelling gaat, als een waterval het diepe induikt om in stilte verder te dwalen. Meanderend, op zoek naar de zee waar de horizon verlangt naar de zon. Book of Many herbergt songs over onvoorwaardelijke liefde, schuld, oorlog, verlies en hoop. Hoe donker Dez Mona zich ook kan kleden, hoop blijft centraal staan in hun rijk repertoire.
Het Dagblad De Morgen hoort dat Gregory Frateur in veel songs zo ontheemd en diepbedroefd klinkt. De verklaring wordt gezocht in het feit dat dit het eerste album is dat de meesterlijke zanger Frateur maakte zonder zijn eerdere vaste kompaan contrabassist/confrater Nicolas Rombouts. Frateur klonk daarvoor echter ook zelden als een vrolijk fladderend vogeltje. Wel als een nachtegaal trouwens, want zijn stem is ronduit prachtig, juist in de zwaardere songs vol grote emoties. Sommige songs lijken over oorlog en wereldbrand te gaan, maar er zit net zoveel genegenheid, rust en zelfs hoop in, zo concludeert De Morgen ook terecht. Ze sluiten af met de zinnen: ‘Word je vrolijker van Book of Many? Absoluut niet. Maar wel gelukkiger.’
De bandnaam Dez Mona is een vrije interpretatie van Desdemona, de ongelukkige echtgenoot van Othello in de tragedie van William Shakespeare. De vanuit Antwerpen opererende formatie hield er al een paar geweldige bezettingen op na, maar klonk in het begin als een groep die het midden hield tussen de muziek van Nina Simone en Virgin Prunes, met Antonty (van The Johnsons) of Diamanda Galas als vocalist, in een jazzcafé. Er zijn maar weinig bands met een even dunne scheidslijn tussen behagen en emotioneel pijnigen als Dez Mona. Zanger/performer/componist/verteller Gregory Frateur realiseert zich dat erg goed. Het is inherent aan zijn muziek, zijn persoonlijkheid en aan dat wat hij wil vertellen.
“Het theatrale aspect heeft me altijd behaagd. Vanaf de eerste keer dat ik een podium opstapte wilde ik dat op een grotere manier laten beleven. Ik vergroot emoties en beeld die ook met heel mijn lichaam uit.” Mensen knappen daar soms op af. Maar gelukkig heeft zijn aseksuele geaardheid, zoals hij het zelf noemt, in de praktijk nog nooit tot vervelende incidenten geleid. Hij is vrij opgevoed, zijn omgeving accepteert hem zoals hij is, en hij kan geweldig zingen. Vier octaven haalt hij met gemak. In de beginjaren van Dez Mona, toen hij of a capella zong, of zich enkel door de akoestische bas van medecomponist Nicolas Rombouts liet begeleiden, schoot zijn stem vooral heel vaak de hoge registers in. De ex-schrijnwerker, -kapper en -zanger in nachtclubs weet dat hij veel vrouwelijkheid bezit. “Ik besef dat dat niet overal als normaal wordt geacht. Ook de muziek, waarin ik hard emotionele grenzen op zoek, krijgt naast veel bijval ook vaak afwijzende reacties. Dat stelt me ook wel enigszins gerust, die sterk uiteenlopende reacties, want als ik iets niet wil dan is het middelmaat.”
De muziek op het met zijn tweeën (Frateur en Rombouts) vervaardigde debuut bestond veelal uit bewerkte negrospirituals en gospels die volgens Frateur vaak helemaal niet zo braaf zijn als dat je op het eerste gehoor denkt. Hij kwam bij die muziek via de platen van Mahalia Jackson, die zijn ouders in de kast hadden staan. Toen hij zich verder in de muziek verdiepte, kwam hij via Marion Williams, The Staple Singers uiteindelijk ook bij Nick Cave uit. “Gospels associeer ik niet per definitie met de kerk. Maar die muziek en die teksten riepen bij mij wel vragen op. Wat is dat dan wat die mensen zo bezighoudt en waaraan klampen ze zich zo vast? Ik geloof niet, maar ik vind het wel fascinerend hoe je kracht en energie in het hogere kunt vinden. Het verbaasde me dat met name in Nederland mensen daarin ook kunnen doorslaan. Ik heb in het muziektheaterstuk Goddam –A Tribute To Dr. Nina Simone, met werk van die zangeres, ook door Nederland getoerd. Er waren een paar steden waar we vanwege de titel plots niet meer welkom waren. Omdat ze de naam godslasterlijk vonden. Ze hadden zich verder totaal niet in het stuk en het werk van Simone verdiept om zo te ontdekken dat een verbod helemaal niet op zijn plaats was. Dat mensen zo halsstarrig hun geloof afschermen, dat heeft me wel verbaasd.”
Sinds 2012 opereert hij veelvuldig met een groep vaste muzikanten naast en achter hem op het podium. Daarin bandleden die tevens actief zijn in DAAU, Balthazar, Millionaire en nog een aantal groepen. ,,Op het podium voelt het zo goed als iedereen op de energie surft. Een frontman ervaart dat als één grote speeltuin. Ik voel me volledig vrij om te doen wat me invalt.” Voor de opnames van het nieuwe album trok hij met zijn muzikanten naar de Ardèche, waar ze een vakantiehuis omtoverden tot studio. ,,De zomer was warm en de krekels hoorbaar aanwezig op de achtergrond: vele songs werden dan ook slechts in een keer opgenomen. Het zou zonde geweest zijn om die couleur locale te wissen.” In Vlaanderen geeft de groep concerten in grote zalen inmiddels, voor een stil publiek dat weet dat de dynamiek groot kan zijn. In Gebouw-T is er hopelijk hetzelfde respect als muziekliefhebbers voor het eerst kennis gaan maken met de schoonheid van het werk van Dez Mona, op Valentijnsdag nog wel.
Dez Mona treedt op tijdens Any Minute Now!, op donderdag 14 februari. Het café wordt geopend om 20.00 uur, het concert vangt aan om 20.30 uur. Er zijn nog tickets!