Op 16 maart is het een jaar geleden dat gitarist Dick Dale overleed. Richard Anthony Monsour, zoals hij gedoopt werd in 1937, kreeg de eervolle, onofficiële titel The King of the Surf Guitar. Surfmuziek werd populair in het begin van de jaren zestig via Dick Dale & The Deltones, The Beach Boys, The Bel-Airs, The Surfaris etc. Een opleving volgde toen Quentin Tarantino de song Misirlou van Dale als uithangbord voor de film Pulp Fiction selecteerde. Anno 2020 brengen vijf van de beste (jazz)muzikanten van Nederland een ode aan de surfrock. BRUUT! & Anton Goudsmit staan daarmee vrijdag 6 maart in Gebouw-T.
Door Willem Jongeneelen
BRUUT! swingt altijd. Ze hebben stijl, smaak en dus blijkbaar ook een liefde voor avontuur, want surfmuziek gaan spelen is niet evident voor een kwartet zonder gitarist. Dat laatste kon natuurlijk niet, dus welke geniale muzikant op zes snaren laat je dan meespelen? Natuurlijk kom je dan uit bij de man die alles kan: Anton Goudsmit. Het resultaat: een ouderwetse supergroep. Ze doken samen de archieven in en bewerkten vol overgave voor deze bezetting met ook Hammond, sax, bas en drums een aantal herontdekkingen uit het surfarchief van de jaren zestig. Bovendien schreven ze samen een aantal nieuwe, eigen surfklassiekers!
Vorig jaar bestond het Amsterdamse pop/jazzkwartet BRUUT! tien jaar. Dat vierden ze met extra feestelijke optredens, vol materiaal van het uiterst dansbare vijfde studioalbum. Spelen doen ze sinds dag één met een brede glimlach op het gezicht en gestoken in een strak zwart pak, met stropdas! Al vallen de mussen van het dak. Het verhaal van de toevallige oprichting is te mooi om niet kort in herinnering te roepen. Drummer Felix Schlarmann zat in 2009 op een Amsterdams terras pilsjes te drinken met Maarten Hogenhuis (saxofoon), Folkert Oosterbeek (Hammond) en Thomas Rolff (contrabas). Vrienden die elkaar van het Conservatorium kenden, maar niet uit dezelfde lichting stamden. Schlarmann zijn telefoon ging. ,,Of ik geen bandje kon regelen voor het openingsfeest van de Hogeschool voor de Kunsten. Ik vroeg de andere heren: zullen wij spelen? En zo was de afspraak gemaakt.
Tot een dag vóór het feest bleek dat ze om 12.00 uur ’s nachts moesten spelen, in een volle Melkweg. ,,Dat werd dus geen jazzschnabbel met een paar standards. We moesten er een serieus feestje van gaan maken. We zochten een paar van onze favoriete tracks van Benjamin Herman om te bewerken, nog wat aanverwant swingend materiaal en we hebben ter voorbereiding stevig gejamd. Folkert, van origine pianist, vond dat zijn sound voller en bruter moest zijn en koos voor een Hammond-sound op zijn keys. Met een uit nood geboren bezetting stapten we het podium op. Maar we deden wel alsof we jazz waren, stelden ons dicht op elkaar op en staken ons ook meteen in pak. Een naam hadden we ook meteen, want Folkert vond in die tijd alles wel bruut! Het hele concept was er binnen een dag, inclusief naam, imago en sound. De eigen nummers en die echte Hammond kwamen later.”
De agenda van jazzgitarist Anton Goudsmit puilt al jaren uit. Hij opereert minstens in een kleine twintig projecten tegelijk, maar zegt zelden nee als er een nieuw verzoek tot samenwerking in zijn mailbox valt. ,,Dat valt allemaal reuze mee. Er zijn mensen die graag hebben dat ik meespeel, maar er zijn er nog veel meer die me niet kennen en dat niet willen. Zo selecteert het zichzelf uit.” Er is een natuurlijk evenwicht tussen de groepen waar hij zelf de kar trekt en de soms kortstondige vrijages in projecten van bevriende anderen. Er is een groot verschil tussen het chaotische ‘enfant terrible-imago’ dat veel mensen hem volgens Anton onterecht toedichten en de grote betrokkenheid en accuratesse waarmee hij alles in goede banen leidt. Anton Goudsmit is iemand waar alleen het heden telt en die zijn enthousiasme over mogelijk nog spectaculairdere toekomstplannen niet onder stoelen banken kan steken.
Hij praat niet graag meer over zijn tijd in New Cool Collective, het kwartet van Erik Vloeimans of zijn passage bij The Bad Plus. Allemaal leuk, maar verleden tijd. ,,Wat geweest is geweest. Ik ben nu bezig met The Ploctones, speel de pannen van het dak met het trio Montis, Goudsmit & Directie en de band Go Pony, maar toer dus nu samen met BRUUT! Het spelen van surfmuziek is heerlijk om te doen. Ik speel bovendien graag in bezettingen met een Hammond.” De klassieke jazzbezetting, met Hammond, uit de jaren vijftig en zestig, heeft BRUUT! zelf nooit zo aangesproken, qua sound. Schlarmann: ,,Folkert Oosterbeek is geen geboren Hammond-man. Hij is een pianist die zich met de klanken van de Hammond uitleeft. Wie goed naar het brede repertoire van BRUUT! luistert, hoort dat naast oude jazzgoden, variërend van Lonnie Smith, Wayne Shorter, John Coltrane tot Oscar Peterson, modernere pophelden als Van Halen, Dick Dale, Michael Jackson tot James Brown minstens even belangrijk zijn. Het zit er allemaal in. En meer. Deze tour dus extra veel klanken en composities uit de surfmuziek. Heerlijk.”
BRUUT! & Anton Goudsmit go surfing: vrijdag 6 maart (deuren 20.30 uur/aanvang 21.00 uur) Gebouw-T, Wilhelminaveld 96, Bergen op Zoom. Er zijn nog tickets!